Noyabrın 14-də Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi münasibətilə xaricdəki şəxsi kolleksiyadan alınaraq vətənə qaytarılan XVII əsrin əvvəlinə aid Qarabağın “Xətai” xalçasının təqdimatı olub.
Tədbir Azərbaycanın ənənəvi xalçaçılıq sənətinin UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentetiv Siyahısına salınması, həmçinin Xalça Muzeyinin yaradılmasının təşəbbüskarı, görkəmli alim, xalçaçı-rəssam Lətif Kərimovun anadan olması münasibətilə Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin təşkilatçılığı ilə keçirilib.
Səfəvilər dövrünün saray xalçalarının təsiri duyulan yeni eksponatın kompozisiyasında Qarabağ xalçalarına xas stilizə olunmuş nəbati və zoomorf ornamentlər əks olunub. Zəngin naxış tərtibatına malik xalça üzərində çarpazlaşan “xətai qolları” arasında türk xalqlarının bir çox sənət abidələrini bəzəyən əjdaha təsvirləri yer alıb. Azərbaycan xalçaçılığında geniş istifadə edilən əjdaha təsvirləri “Xətai” kompozisiyası kimi tanınıb. Bu ad azərbaycanlıların soykökündə duran qəbilələrdən biri olan Xəta/Xətai qəbiləsinin adından götürülüb.
XVII əsrə aid “Xətai” xalçaları vaxtilə Qarabağda toxunaraq xarici ölkələrə daşınıb və hazırda onlar dünyanın aparıcı muzey və şəxsi kolleksiyalarının inciləri sırasındadır.
Qeyd edək ki, təqdimatda yeni eksponatın muzeyin Ənənəvi texnologiya şöbəsində görmə qabiliyyəti məhdud insanlar üçün toxunan kiçik ölçülü taktil fraqmenti də nümayiş olunub.
Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi tərəfindən son illər milli irs nümunələrinin qorunub saxlanılması və təbliği ilə yanaşı, kolleksiyalarının zənginləşdirilməsi işində də böyük uğurlara imza atıb. Qarabağın “Xətai” kompozisiyalı xalçalarının vətənə qaytarılması isə nəinki muzey, eyni zamanda ölkə səviyyəsində mühüm tarixi, mədəni əhəmiyyətə malik hadisələrdir.
"Khatai" carpet was presented - PHOTO
On November 14, on the occasion of the 100th anniversary of Heydar Aliyev, the national leader, the presentation of the Khatai carpet of Karabakh, belonging to the early 17th century, purchased from the foreign private collection and returned to its homeland, took place at the Azerbaijan National Carpet Museum.
The event was organized by the Ministry of Culture and the Azerbaijan National Carpet Museum on the occasion of the inclusion of Art of Azerbaijani Carpet Weaving in the UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, as well as the birth of the founder of Carpet Museum, outstanding scientist and carpet artist Latif Karimov.
Stylized floral and zoomorphic ornaments typical for Karabakh carpets are reflected in the composition of the new exhibit, which is influenced by the palace carpets of the Safavid era. Between the khatai ornaments crossed sleeves on the carpet with a rich pattern design, there are images of dragons that adorn many monuments of art of the Turkic peoples. Dragon images widely used in Azerbaijani carpet weaving are known as Khatai composition. This name is derived from the name of Khata/Khatai tribe, one of the tribes standing at the ethnogenesis of Azerbaijani people.
It should be noted that Khatai carpets of the 17th century were once woven in Karabakh and exported to foreign countries, and now they are among the pearls of the world's leading museums and private collections.
It should be noted that at the presentation, a small tactile fragment of the new exhibit for visually impaired individuals was also presented by the Traditional Technology Department of the museum.
In recent years, the Azerbaijan National Carpet Museum has made great strides in the preservation and promotion of national heritage samples, as well as in the enrichment of its collections. The return of Karabakh carpets with Khatai composition to our homeland is an important historical and cultural event for the state.
Представлен ковер "Хатаи" - ФОТО
14 ноября в рамках празднования 10-летия общенационального лидера азербайджанского народа Гейдара Алиева в Азербайджанском национальном музее ковра состоялась презентация карабахского ковра «Хатаи» начала XVII века. Данный экспонат был приобретен музеем в зарубежной частной коллекции и возвращен на родину.
Организаторы мероприятия – Министерство культуры Азербайджанской Республики и Азербайджанский национальный музей ковра. Презентация нового экспоната состоялась в преддверии годовщины включения азербайджанского ковра в Список шедевров устного и нематериального культурного наследия человечества ЮНЕСКО и 117-летия со дня рождения инициатора основания музея ковра, выдающегося ученого, художника по ковру Лятифа Керимова.
В композиции нового экспоната, в котором ощущается влияние дворцовых ковров эпохи Сефевидов, отражены стилизованные растительные и зооморфные орнаменты, типичные для карабахских ковров. В этой насыщенной композиции между перекрещивающимися «рукавами» орнамента «хатаи» расположены изображения драконов, характерные для многих памятников искусства тюркских народов. Изображения драконов, широко используемые в азербайджанском ковроткачестве, известны как композиция «Хатаи». Хата, или хатаи – это одно из племен, стоящих у истоков этногенеза азербайджанского народа.
Следует отметить, что ковры «Хатаи» в XVII веке ткали в Карабахе и экспортировали их за рубеж. Сейчас они считаются жемчужинами коллекций ведущих музеев и частных коллекций во всем мире.
На мероприятии также презентован сотканный Отделом традиционных технологий тактильный фрагмент малого размера данного экспоната, предназначенный для людей с ограниченными возможностями зрения.
За последние годы Азербайджанский национальный музей ковра достиг значительных успехов в сохранении и популяризации образцов национального наследия, а также в пополнении своих коллекций. Возвращение карабахских ковров «Хатаи» на родину – это важное историко-культурное событие не только сугубо музейного, но и национального масштаба.
Xebertime.az
Müxbir: Aygün Oqtay
